همکاری زنبورها

زنبورهای عسل از ملیون ها سال پیش وجود داشته اند.

آنها متعلق به سومین دسته ی بزرگ حشرات یعنی هایمنوپترا هستند. تصور می شود منشا زنبورهای عسل کنونی از اجداد باستانی آنها می باشد که حدود 300 هزار سال قبل، در آسیا وجود داشته اند. اما زنبورهای عسل چگونه جان سالم به در برده اند. دانشمندان معتقدند راز زنده ماندن زنبور ها، در نحوه همکاری زنبورهای عسل می باشد. هر کندو یک خانواده است و هرکاری که آنها انجام میدهند به صلاح کل کلنی است. آنها همه چیز را با هم به اشتراک میگذارند از محل زندگی گرفته تا ژن ها و الگوی یکسان بال هایشان.

ملکه ی هر کندو، مادر کندو است و سایر زنبورها فرزندانش هستند. او کاملا توسط کندو حمایت می شود. تنها زنبور ملکه هست که با نیشش می‌تواند زنبورهای ملکهٔ دیگر را نیش بزند. او درواقع هیچوقت کندو را ترک نکرده است. وقتی که ملکه جوان است، از شیرهٔ مخصوصی تغذیه می‌کند. کارگران هم مانند زنبور ملکه ماده هستند و وظیفهٔ آن‌ها جمع‌آوری گرده از گل‌ها و محافظت از کندو می‌باشد.

دختران ملکه، کارگرانی هستند که زیرنظر او در سیستم سلسه مراتب کلنی، کار میکنند. خواهرانی که با هم کار میکنند، تا زندگی ملکه ساده تر شود. ملکه در دمای محیطی کنترل شده، زندگی میکند. او توسط دخترانش تغذیه و مراقبت میشود. آنها دمای کلنی را برای او در 33 درجه سلیوس حفظ میکنند وقتی هوا بسیار گرم میشود آنها با بیرون راندن هوای گرم دمای لانه را تهویه می کنند.

وقتی هوا خیلی سرد می شود آن ها با منقبض و منبسط کردن ماهیچه های پروازی، گرما آزاد می کنند. این زنبورعسل کارگر است که همیشه با خطرات دنیای بیرون روبه رو است. آنها به خاطر کندو با محیط بی ثبات بیرون سازگار شده اند. اما چرا زنبورهای کارگر همه این کارها را انجام میدهند؟ چه فایده ای  برای آنها دارد؟

رمز زندگی آنها، در اجتماعی بودن آنهاست.

این حشرات دارای بالاترین درجه ی سازماندهی در جامعه ی حیوانات هستند. اجتماعی بودن یعنی داشتن جامعه واقعی که در بالاترین شکل خود باعث می شود برخی از افراد جامعه تولید مثل فردی را، به خاطر حفظ ساختار اجتماعی، فدا  کنند.

اجتماعی بودن گونه ای از رفتارها را ایجاد می کند، مانند کمک کردن به همنوعان، که نوع دوستی نامیده می شود. نوع دوستی در حیوانات اساسا به صورت کمک کردن، است. این رفتار ممکن است در حیوانات مختلف، متفاوت باشد. آنها میتواند این رفتار را  به صورت جبران کردن، نشان دهند. و این جبران می تواند مستقیم باشد یا به سود متقابل منجر شود، یا می تواند دیرتر اتفاق بیوفتد، و حتی در سطح ژنتیکی نیز می تواند روی دهد.

از نظر رابطه ژنتیکی در بین زنبورهای عسل کارگر (خواهر)، حدود 75٪ از ژن های آنها با هم مشترک است و فقط 50 درصد از ژن هایشان با دخترانشان مشترک خواهد بود. بدین صورت، ارتباط خواهری بین آنها ایجاد میشود.

بنابراین تعداد کمی از خواهران قادرند با تولید مثل، ژن های مشترک با کل گروه را منتقل کنند. این برای خانواده ی کلنی مفید تر است  در مقایسه با حالتی که هرفرد به تهایی تلاش کند تولید مثل داشته باشد. زنبورهای عسل کارگر هدف خود را کمک به خواهران خود قرار داده اند زیرا هرکدام از آنها ممکن است ملکه آینده باشد و ژن ها را به نسل بعد منتقل کند.

زنبورهای کارگر حتی بعد از فروپاشی کلنی و مرگ ملکه خود،  حالت نوع دوستی خود را حفظ میکنند و متحد می مانند تا این فروپاشی را با هم  تقسیم کنند. زنبورهای عسل کارگربا فداکاری زندگی ملکه ی خود و سرنوشت کلنی را حفظ می کنند. با راز موفقیتی که آنها در ژن هایشان دارند همچنان به خدمت کردن ادامه می دهند.