زنبورعسل وحشی

زنبورعسل وحشی یکی از حشرات گرده افشان مهم مناطق گرمسیری و خشک در ایران و سایر کشورهای زیستگاه این زنبور عسل است. مناطق انتشار زنبورعسل کوچک کشورهای ایران، عراق، عربستان، عمان، امارات، فلسطین، پاکستان، هند، مالزی، تایلند، سودان، چین، اندونزی و فیلیپین است.

زنبورعسل کوچک Apis florea برای قرن ها در ایران زیست داشته است اما اولین بار توسط دکتر تیرگری استاد حشره شناسی در سال 1345 کلنی این زنبور عسل بر روی درخت کنار در شهر دزفول گزارش شد.

پراکنش زنبور عسل کوچک در ایران در 10 استان کشور شامل کرمانشاه، ایلام، لرستان، خوزستان، کهکیلویه و بویر احمد، بوشهر، فارس، هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان و در جزایر قشم، کیش، خارک، لارک، لاوان و سیری به ثبت رسیده است. به طور کلی این زنبور در یک نوار گرمسیری به طور تقریبی 2000 کیلومتر که از قصرشیرین در غرب ایران شروع و تا سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی کشور ادامه دارد، پراکنده است.

زنبورعسل کوچک یکی از حشرات گرده افشان بسیار مهم مناطق جنوبی و جنوب غرب کشور است که قابل مدیریت در کندو عسل طبیعی نیست و به صورت وحشی در داخل صخره ها، شاخه درختان کنار و نخل و لیمو و یا گاها در داخل دخمه ها و محل های امن و ساکت در حیاط منازل مناطق جنوبی زیست دارد. این گونه زنبور جثه کوچکتری نسبت به زنبورعسل معمولی دارد و در مقایسه با زنبورعسل معمولی توانایی تحمل دماهای بالا را داشته و یک گونه گرماپسند محسوب می شود.

این زنبورعسل به صورت تک شان بر روی درختان و داخل دخمه ها کلنی سازی می کند و بین سه تا شش ماه در یک منطقه باقی می ماند و با سردی و یا گرمی هوا مهاجرت می کند و ییلاق و قشلاق دارد. این گونه زنبورعسل نورپسند بوده و امکان نگهداری و مدیریت آن در داخل کندوهای تاریک وجود ندارد و تاکنون تحقیقات زیادی پیرامون مدیریت آن در داخل کندو صورت گرفته است که بی نتیجه بوده است.

البته در برخی از کشورها از جمله عمان و یمن به صورت وحشی در داخل دخمه ها نگهداری می شود اما مدیریت رایج زنبورستان برای این گونه زنبورعسل امکان پذیر نیست. اندازه سلول های حجرات کوچک تر، تک شان بودن و نورپسندی از ویژگی های متمایز زنبورعسل کوچک نسبت به زنبورعسل معمولی است.