شکرک زدن عسل به چه معناست؟
شکرک زدن عسل، یک فرآیند طبیعی است که به تدریج عسل به حالتی جامد، متبلور یا کریستالیزه تبدیل می شود. شکرک زدن که به آن رس بستن نیز می گویند، یک فرآیندی کاملا طبیعی است و در تمامی انواع عسل ها پس از گذشت مدت زمانی رخ می دهد.(honey crystallized)
نکته اینجاست که رس بستن به هیچ وجه نمی تواند دلیلی بر تقلبی بودن یا بی کیفیت بودن عسل باشد، همه عسل ها چه طبیعی باشند چه غیر طبیعی بعد از گذشت مدتی جامد و بلوری می شوند و تنها تفاوت در مدت زمان رس بستن آنهاست که متفاوت است و هرچه میزان گلوگز در یک عسل بیشتر باشد عسل زودتر رس می بندد.
همچنین توجه داشته باشید که پدیده رس بستن به هیچ وجه در کیفیت و خواص عسل تغییری ایجاد نمی کند، پس اگر چهره ظاهری عسل برایتان اهمیت ندارد می توانید بدون هیچ اقدامی عسل شکرک زده شده را استفاده کنید، در غیراین صورت می توانید عسل را کمی حرارت داده تا به حالت مایع برگردد که ما این کار را توصیه نمی کنیم، زیرا بر خلاف اینکه رس بستن کیفیت عسل را پایین نمی آورد، حرارت موجب کاسته شدن از کیفیت عسل خواهد شد. عسلی که حرارت نمی بیند به اصطلاح زنده است و تمام خواص و آنزیم های آن حفظ می شود.
علت شکرک زدن عسل
همان طور که گفته شد شکرک زدن پدیده ای طبیعی است که دیر یا زود در هر عسلی ایجاد می شود، اما عواملی وجود دارد که در سرعت ایجاد این پدیده نقش خواهند داشت که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
رطوبت: آن ماده ای که در عسل موجب نقش بستن بلور ها و شکرک می شود، گلوگز است که میزان آن با دو عامل آب و رطوبت رابطه مستقیم دارد، بنابراین هرچه مقدار آب و رطوبت در عسل بیشتر باشد، میزان گلوگز آن نیز بالاتر خواهد بود. در نتیجه در این شرایط شاهد زودتر شکرک زدن عسل می باشیم. همین عامل دلیلی است بر زودتر شکرک زدن عسل هایی است که در مناطق با رطوبت بالا تهیه می شود.
دما: با اینکه عسل در دمای کندو (حدود ۳۵ درجه) سالم باقی میماند، اما در دماهای کمتر از ۱۴ درجه سانتیگراد، به آرامی شروع به تغییر به شکل و شکرک زدن میکند. در این شرایط، چسبندگی عسل کاهش مییابد و مواد خارجی آن شروع به رسوب کردن می کنند. این مسئله باعث میشود که معمولاً در زمستان عسلها زودتر شکرک بزنند. البته به این معنا نیست که عسل ها تنها در دمای زیر ۱۴ درجه متبلور می شوند بلکه به این نکته اشاره دارد که دمای پایین موجب سریع تر شکرک زدن عسل می شود.
نوع گیاه: همان طور در عامل قبل توضیح دادیم، دلیل اصلی رس بستن گلوگز می باشد، میزان گلوگز در گیاهان مختلف متغیر است و این به این معناست که عسل هایی که منشا گیاهی آن ها گلوگز بالاتری دارد، زودتر رس می بندند.
مواد خارجی: معمولا عسل هایی که حرارت ندیده اند و فیلتر نشده اند یا به اصطلاح خام هستند، دارای ذراتی از گرده گل، موم و یا اجساد زنبور ها می باشند، که این عوامل خارجی نیز دلیلی بر زودتر رس بستن عسل هستند.
عسل های خوش طعم و عطر موجود در مجموعه فروردین
“به تصمیم طبیعت و زنبور عسل احترام بزاریم و پدیده رس بستن را امری طبیعی در عسل ها بدانیم"
انواع عسل ها بر اساس تمایل به رس بستن
عسل ها را بر اساس اینکه در طی چه مدت زمانی رس می بندند به سه دسته تقسیم می شوند که در ادامه آن ها را نام خواهیم برد:
- عسل های زود رس : به عسل هایی گفته می شود که در طی 2 الی 3 ماه رس خواهند بست مانند: پنبه، خارشتر، نمدار، عسل های جنگلی، ترنجبین، آفتابگردان، اقاقیا، گیلاس، پیچک و…
- عسل های میانه رس: عسل هایی هستند که در طی مدت زمان 6 ماه الی یک سال شکرک می زنند مانند: چهل گیاه، کوهستان، آویشن، سیاهدانه، زول، شوید و…
- عسل های دیر رس: عسل های دیر رس به عسل هایی گفته می شوند که پس از گذشت یک سال رس خواهند بست مانند: زرشک، کنار، قنقال و …
دلایل کف کردن عسل
اصطلاح شکرک زدن عسل طبیعی صحیح است یا رس بستن؟
شکرک زدن عسل طبیعی اصطلاحی است که درمیان مردم رایج می باشد، ابتدا لازم است بدانیم که اصطلاح “شکرک زدن” به اشتباه برای عسل طبیعی استفاده میشود و معمولاً تداعی کننده استفاده از شکر و تقلبی بودن محصول می باشد. اصطلاح صحیح تری که می توان برای عسل طبیعی به کار برد “رس شدن” یا “رس بستن” است که در واقع همان پدیده تبلور یا بلور شدن (کریستالیزاسیون) عسل را عنوان می کند.
عسل شکرک زده را چکار کنیم؟ توصیه ای بر خلاف میل ما!
احتمالا برایتان جالب است که بدانید در کشور های خارجی مردم به دنبال عسل هایی هستند که رس بسته باشند، یعنی ممکن است فردی اروپایی به فروشگاه برود و از فروشنده بخواهد تا شیشه عسلی که متبلور شده است را به او بدهد، زیرا تمام خواص و آنزیم ها در عسلی که حرارت ندیده است حفظ می شود.
اما متاسفانه در کشور ما حساسیت ها بالا است و مردم تمایلی به خوردن عسل های متبلور شده و رس بسته ندارند، بنابراین در این قسمت میخواهیم راهی را به شما معرفی کنیم که از طریق آن می توانید عسل کریستالیزه شده را به حالت مایع برگردانید.
ابتدا باید بگوییم که اگر آنقدر حساس هستید به سراغ عسل های تک گل نروید، زیرا این نوع عسل ها زودتر رس می بندند. حال اگر عسلی رس بست کافیست تا یک ظرف آب با دمای 40 درجه سانتی گراد آماده کنید، سپس ظرف عسلی که رس بسته است را درون آن قرار دهید. زمانی که بخض زیادی از عسل به حالت مایع در آمد آن را از آب خارج کنید تا مابقی ذرات عسل با همان حرارت درون ظرف به حالت مایع تبدیل شود.
باور صحیح و علمی به ما میگه:
شکرک زدن که بهتره بگیم “رس بستن” یک فرآیند کاملاً طبیعی عسله و به هیچ وجه دلیلی بر تقلبی بودن و کیفیت پایین عسل نیست. همه عسل های طبیعی بعد از مدتی جامد و بلوری میشن و این کاملاً طبیعی است! دقت کنید مدت زمان رس بستن عسل می تونه متفاوت باشه!
برخی از مصرف کنندگان عسل: "عسلی که شکرک بزنه فاسد شده"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
عسل شکرک زده (رس بسته، جامد و بلوری شده) به هیچ وجه فاسد نشده،کیفیتش کاهش نداشته و قابل مصرفه . اگر هدفتون از مصرف عسل خواص دارویی عسله؛ عسل رو به همان صورت رُس بسته مصرف کنید. مصرف عسل رُس بسته هم لذت خاص خودشو داره!!
برخی از مصرف کنندگان عسل: "اون دونه های بلوری که تو عسل شکرک زده دیده میشه همون شکره"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
اون بلورها ارتباطی به شکر نداره بلکه هسته های کریستاله است که اطرافش رو قند گلوکوز گرفته! و این فرآیند کاملا طبیعیه که به تدریج هسته های بلور بزرگ و ته نشین میشن!
اگر این دونه های بلوری رو کنار ظرف عسل دیدید: بدانید و آگاه باشید که هسته های بلوره نه شکر!
برخی از مصرف کنندگان عسل: "عسل طبیعی همیشه مایع می مونه و جامد و بلوری نمیشه"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
بسته به نوع عسل که از چه گیاهی باشه، همه عسل ها بعد از چند روز تا چند سال رُس میزنن و بافت جامد و بلوری به خود میگیره! اگر عسل شما شکرک زد دلیلی بر کیفیت پاییناون نیست و بایستی بدونید: دیر یا زود عسل طبیعی شما جامد و بلوری میشه. دیر و زود داره اما…
برخی از مصرف کنندگان عسل: "همه زنبورداران متقلب شدند و دیگه عسل طبیعی پیدا نمیشه و همون شکریه"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
اگر چه منکر تقلبات بازار عسل نیستیم اما بایستی بدونید با کیفیت ترین عسل های دنیا توسط زنبورداران پرتلاش ایران تولید میشود. شکرک زدن عسل یک نگرش منفی در ذهن مصرف کننده ایجاد کرده و تصور تقلبی بودن عسل متبادر شده و بایستی نگرش صحیح و علمی رو جایگزین باور اشتباه کنیم!
برخی از مصرف کنندگان عسل: "همه زنبورداران متقلب شدند و دیگه عسل طبیعی پیدا نمیشه و همون شکریه"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
اگر چه منکر تقلبات بازار عسل نیستیم اما بایستی بدونید با کیفیت ترین عسل های دنیا توسط زنبورداران پرتلاش ایران تولید میشود. شکرک زدن عسل یک نگرش منفی در ذهن مصرف کننده ایجاد کرده و تصور تقلبی بودن عسل متبادر شده و بایستی نگرش صحیح و علمی رو جایگزین باور اشتباه کنیم!
برخی از مصرف کنندگان عسل: "عسلی که شکرک میزنه یعنی عسل شکریه"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
اگر چه اصطلاح شکرک زدن در ذهن عموم مردم تصور تقلبی و شکری بودن عسل رو ایجتد میکنه اما بایستی بدونید:جامد و بلوری شدن عسل یک فرآیند کاملا طبیعی برای عسل هاست که بایستی بهش بگیم: رُس بستن
“رُس بستن نشانه تقلبی و شکری بودن عسل نیست”
برخی از مصرف کنندگان عسل: "اگر عسل شکرک زد اون رو حرارت بدید تا مایع بشه"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
اگر هدف شما از خرید عسل خواص دارویی اونه سعی کنید در صورتی که عسل شما رُس بست در وهله اول : به همان صورت مصرف کیند و بدونید حرارت باعث کاهش کیفیت عسل میشه!اما اگر به هر دلیلی تمایل به مصرف عسل مایع داشتید به روش غیر مستقیم و حداکثر 40 درجه حرارت دهید!
برخی از مصرف کنندگان عسل: "یکی از بستگان من زنبورداره و عسل کاملا طبیعی برداشت می کنه و عسلش هیچ وقت شکرک نمی زنه"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
تو ایران تنوع بالایی از عسل ها تولید میشه که مدت زمان رُس بستن شون هم متفاوته و می تونه از چند روز تا چندسال متغیر باشه ! در نتیجه اگر عسل طبیعی شما دیر رُس میزنه دلیلی نمیشه همه عسل ها دیر رُس باشه.مثلا عسل طبیعی کنار بعد دوسال رُس میزنه و عسل طبیعی خارشتر دوماه!
مدت زمان رُس بستن معیار کیفیت عسل نیست!
سخنی با عموم مردم و مصرف کنندگان: "رُس بستن عسل را به رسمیت بشناسیم و مطمئن باشید که شکرک زدن نشانه تقلبی بودن عسل نیست"
باور صحیح و علمی به ما میگه:
عسل به خاطر اشباع بودناز قندها به ویژه قند گلوکوز بعد از مدتی شروع به جامد و بلوری شدن می نماید. بسته به نوع عسل این فرآیند از چند روز تا چند سال متفاوت است.پیشنهاد میشود به جای واژه “شکرک زدن” از واژه “رُس بستن” استفاده کنیم که اصطلاح صحیح تری برای این فرآیند طبیعی عسل است
“به تصمیم طبیعت و زنبور عسل احترام بزاریم”
منبع
کتاب دانستنی های محصولات زنبورعسل؛ تالیف مهندس محمد رفاهی
یک پاسخ
سلام
فرق دقیق رس با قندک چیه؟
من یه عسل خریدم به فروشنده گفتم قندک زده طبیعی نیست میگه نه این رس هست