آشنایی با صفر تا 100 تولید ژل رویال و میزان تولید آن

چکیده :
شاید برای شما هم جالب باشد که با نحوه تولید ژل رویال این معجزه زنبور عسل آشنا شوید. زنبورهای کارگر بر خلاف تولید عسل از جمع آوری شهد گلها تولید نمی شود، بلکه زنبور توسط غدد هیپوفارنژیال مراحل تولید ژل رویال را با حساسیت ها بالایی انجام می دهد.
تولید ژل رویال_برداشت ژل رویال اصل فروردین

صفر تا صد تولید ژل رویال در کندو

در پاسخ به سوال نحوه تولید ژل رویال چگونه است باید بگوییم که تولید این اکسیر زنبور هیچ شباهتی به تولید عسل ندارد، بلکه تولید شاه انگبین توسط غدد هیپوفارنژیال و آرواره ای زنبوران عسل کارگر در سنین ۶ تا ۱۶ روزگی تولید می شود که این غدد به روی سر زنبوران کارگر قرار دارند. 

زنبور ها زنبورهای کارگر به طور خاص از مواد مغذی موجود در شهد گل‌ها و گرده‌ها استفاده می‌کنند تا ژل رویال را تولید کنند. زنبورهای کارگر پس از تولید ژل رویال آن ها را درون سلول های پرورش لاروها به خصوص سلول ملكه ترشح میکنند که به این سلول های ملکه “شاخون” یا “شاه خونه” گفته می شود.

تولید ژل رویال اصل در زنبورستان فررودین_تیرک ژل رویال

از آن جایی که تولید شدن ژل رویال به وسیله زنبورهای عسل بسیار منحصر به فرد و تخصصی است معمولاً زنبورها مقادیر کمی از ژل رویال را برای تغذیه ی چند لارو ملکه تولید می کنند. اما به منظور تولید مقادیر بیشتری از ژل رویال، زنبورداران از غریزه ی زنبورها برای تولید یک ملکه ی جدید هنگامی که ملکه اول یا قدیمی از کندو بدور است استفاده می کنند.

تولید ژل رویال_برداشت ژل رویال

معرفی روش های مختلف و آموزش تولید ژل رویال

1- روش تولید رویال ژلی بصورت ناپیوسته (غیر مداوم): در این روش از تولید شاه انگبین زنبور ملکه را از کلنی (کندو) دور می کنند و یک فریم با سلول های مصنوعی ملکه را که حاوی لارو است به کندو معرفی می کنند. این فریم هر سه روز یکبار با یک فریم تازه تعویض می شود در حالیکه ژل رویال در حال برداشت است. بعد از 3-4 بار برداشت باید یک وقفه در برداشت ایجاد شود و الا در مقدار تولید ژل رویال کاهش شدیدی ایجاد خواهد شد.

2- روش تولید رویال ژلی بصورت پیوسته (مداوم): این روش تولید رویال ژلی اجازه ی یک برداشت دایمی در طول کل فصل زنبورداری به زنبورداران می دهد. یک هسته تشکیل شده از زنبورعسل ملکه همراه با یک قسمت کوچک از کلنی که در مکانی نزدیک به کلنی مادر و اصلی قرار گرفته است.

بعد از هر ثانیه برداشت ژل رویال شانه های هسته و کلنی مادر بدون ملکه با هم تعویض می شوند پس به این ترتیب ملکه حجره های بیشتری برای تخم گذاری و زنبوران پرستار جدید دارد و لارو ها میتوانند از کلنی هسته به کلنی بدون ملکه منتقل شوند.

دستگاه تولید ژل رویال

امروزه و در روش های صنعتی و زنبورداری مدرن ابزارهای بروز و کار آمد یکی از مهم ترین شاخص های تولید و کیفیت محصول و از طرفی کاهش قیمت نهایی هستند.وسایل تولید ژل رویال یا ابزارهای تولید ژل رویال اگرچه اندک هستند ولی نقش مهمی در فرایند تولید ژل رویال ایفا می کنند.

ابزارهای مهم در تولید ژل رویال شامل سوزن پیوند زنی ،چراغ ال ای دی ، ساکشن ژل رویال ، تیرک یا سلول ملکه و ….هستند که هر کدام از این ابزارها یا وسایل جزییات بخصوص خود را دارند که راحتی و سرعت انجام کار را و از طرفی کیفیت محصول نهایی را تعیین می کنند.

درآمد تولید ژل رویال

افزایش درآمد تولید ژل رویال یکی از راه های نجات صنعت زنبورداری و حفظ نیروی ارزشمند زنبوردار است.امروزه زنبورداری چند منظوره و تولید محصولات متنوع به غیر از عسل یکی از مهم ترین راه های درآمدزایی برای زنبورداران است.

یک زنبوردار می تواند یک کیلوگرم ژل رویال تولیدی خود را در سال 1403 برای کیفیت متوسط بین 8 تا 13 میلیون تومان بفروش برساند.که این قیمت از ارزش بالای ژل رویال و نیاز بازار خبر می دهد.اگرچه در سالهای اخیر کمبود ژل رویال و نقایص تولید داخلی را در بخش کیفیت ، قیمت و خدمات ژل رویالهای خارجی پر کرده اند ولی همچنان درآمد تولید ژل رویال بسیار درخورو مناسب است.

بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال

زنبورهای کارنیولایی که اصالتاً از مناطق مرکزی و جنوب شرقی اروپا (به‌ویژه کشورهای اسلوونی و اتریش) هستند، به عنوان یکی از بهترین نژاد زنبور عسل برای تولید ژل رویال شناخته می‌شود. این زنبورها به دلیل رفتار آرام و ملایم خود محبوب هستند و در شرایط آب‌وهوایی مختلف به خوبی عمل می‌کنند.

داخل هریک از سلول های پرورش ملکه که (شاخون) نام دارد، حدود ۳۰۰ میلی گرم رویال ژلی تازه ریخته می شود که در واقع غذای لاروهای زنبور کارگر جوان در ده روز اول و لاروهای ملکه در ۶ روز دوران لاروی است.

تفاوت تولید ژل رویال به روش صنعتی و سنتی

در تولید ژل رویال به روش سنتی که در دهه های پیش مرسوم بود، رویال ژل تولیدی فقط از شاخون های طبیعی داخل کندو برداشت می شد، به این ترتیب که در فصل بهار و با شروع فصل پرورش ملکه در کندو، زنبوردار شاخون های اضافی داخل کلنی را خارج و نسبت به برداشت ژل رویال از سلوله ای شاخون طبيعي اقدام می کرد.

در این روش میزان تولید ژل رویال از هر کندو به طور متوسط از هرکلنی 5 تا 10 گرم رویال ژلی قابل برداشت بود؛ اما در شيوه های مدرن که در سال های اخیر در کشور به زنبورداران آموزش داده شده است با پیوند زدن و تولید شاخون در تعداد زیاد، از هر کندو در طول سال 500 تا 1000 گرم ژل رویال برداشت می شود.

برداشت ژل رویال اصل و تازه در ایران_زنبورستان فروردین

بهترین زمان تولید ژل رویال

از آن جا که تولید رویال ژلی منوط به مصرف گرده گل توسط زنبورهای کارگر جوان است فصل تولید آن معمولاً در بهار هر منطقه و مصادف با اوج شکوفایی گیاهان و وفور گرده گل در منطقه خواهد بود. 

زمان تولید ژل رویال در ایران برای مناطق جنوبی کشور از اوایل زمستان تا اردیبهشت و در مناطق سردسیر فروردین تا خرداد است البته زنبوردارانی که به صورت خاص به تولید شاه انگبین مشغول هستند با کوچ کلنی ها همراه با گلدهی گیاهان و تغذیه تکمیلی با کیک گرده امکان تولید شدن ژل رویال تا ۷ ماه از سال را فراهم می کنند.

بررسی میزان تولید ژل رویال

تولید رویال ژلی بر اساس آخرین گزارش ها سالانه حدود ۵۰۰۰ تن در دنیا می باشد. کشور چین با تولید سالانه ۴۲۰۰ تن بیشترین میزان تولید رویال ژلی را به خود اختصاص داده است. در رتبه های بعدی کشورهای ویتنام، تایوان ژاپن، کره جنوبی کشورهای اروپای شرقی، فرانسه، ایتالیا و مکزیک قرار دارند.

کشور ژاپن بیشترین مصرف ژل رویال را در دنیا دارد به نحوی که علاوه بر تولید داخلی سالانه، بیش از ۱۰۰۰ تن ژل رویال باکیفیت از سایر کشورها از جمله چین وارد می کند. این فرآورده به عنوان یک محصول طبیعی ارزشمند در برنامه های بلندمدت سلامت محور بسیاری از کشورها قرار گرفته است و تقاضای جهانی برای خرید این محصول به شدت در حال افزایش است.

میزان تولید ژل رویال در ایران

در سال های اخیر به لطف آموزش های تخصصی که به زنبورداران ارائه شده، میزان تولید رویال ژلی (شاه انگبین) در کشور از چند ده کیلو به حدود 2388 کیلوگرم در سال 1398 افزایش یافته است.

با در نظر گرفتن افزایش تعداد زنبوردارانی که راغب به تولید شاه انگبین هستند و نیز افزایش تجربه و بهبود تکنیک های تولید، پیش بینی می شود در سالهای آتی کشور ایران به لطف دارا بودن بیش از ۱۰ میلیون کلنی زنبورعسل و تنوع گونه های گیاهی ارزشمند، سهم مؤثری در تولید و تأمین شاه انگبین داشته باشد.

در گذشته ژل رویال مصرفی در کشور، اغلب به صورت وارداتی از سایر کشورها از جمله چین و تایلند غیر قانونی تأمین می شد، اما امروزه با آموزش زنبورداران امید است، میزان تولید رویال ژلی در کشور افزایش یافته و ژل رویال ایرانی به جهت کیفیت بالای خود، حتی در بازارهای جهانی عرضه شود. البته این امر مستلزم تهیه ی زیرساخت های لازم در بخش تحقیقاتی و کیفیت سنجی می باشد.

مقدار تولید ژل رویال در چین

تولید ژل رویال در چین به طور متوسط بین ۲ تا ۵ کیلوگرم است. هرچند این کشور با ارائه تکنیک های جدید در کنار اصلاح نژاد زنبورعسل به رکورد برداشت ژل رویال از هر کندو تا ۱۶ کیلوگرم نیز رسیده؛ اما نگرانی هایی بابت کاهش کیفیت ژل رویال تولیدی از این کلنی ها در اثر کارهای اصلاح نژادی و افزایش راندمان وجود دارد.

میزان تولید ژل رویال چین_ژل رویال چینی_ژل رویال خارجی

چالش‌ها در تولید ژل رویال

تولید ژل رویال فرایندی زمانبر و حساس است که مستلزم دانش و مهارت‌های زنبورداری است. از آنجا که ژل رویال در بازارهای مختلف به دلیل خواص درمانی و مغذی آن محبوب است، تقاضا برای آن همواره وجود دارد. در ادامه به چند مورد از چالش های این صنعت اشاره خواهیم کرد.

نیاز به مدیریت دقیق کندو: تولید رویال ژلی نیاز به کنترل دقیق و تخصصی کندو دارد تا زنبورها بتوانند به طور مداوم ژل تولید کنند. ابتدا باید کندوی زنبورعسل برای تولید شاه انگبین به درستی مدیریت شود. زنبورداران ملکه را از یک بخش کندو جدا کرده و لاروهای جدید را در سلول‌های خاصی قرار می‌دهند که به آن‌ها “فنجان‌های ملکه” گفته می‌شود.

محدودیت در تولید شاه انگبین: هر کندو تنها مقدار کمی ژل رویال تولید می‌کند و به همین دلیل قیمت آن نسبتاً بالا است.

کیفیت ژل رویال: کیفیت تولید رویال ژل به عوامل مختلفی مانند نژاد زنبور، فصل، تغذیه زنبورها و روش برداشت بستگی دارد.

تغذیه زنبورها: تغذیه مناسب زنبورها با گرده گل و شهد برای تولید شدن ژل رویال با کیفیت بسیار مهم است.

بهداشت: رعایت بهداشت در تمام مراحل تولید ژل رویال ضروری است تا از آلودگی محصول جلوگیری شود.

تجهیزات: استفاده از تجهیزات مناسب و استریل برای برداشت و تولید ژل رویال بسیار مهم است.

تولید ژل رویال یک کار تخصصی است و نیاز به دانش و تجربه کافی دارد. اگر قصد تولید ژل رویال را دارید، بهتر است از افراد متخصص و با تجربه کمک بگیرید.

پر فروش ترین محصولات مجموعه عسل فروردین

سوالات متداول در مورد " تولید ژل رویال"

تولید شاه انگبین توسط غدد هیپوفارنژیال و آرواره ای زنبوران عسل کارگر در سنین ۶ تا ۱۶ روزگی تولید می شود که این غدد به روی سر زنبوران کارگر قرار دارند. 

بهترین زمان تولید ژل رویال در ایران، برای مناطق جنوبی کشور از اوایل زمستان تا اردیبهشت و در مناطق سردسیر، فروردین تا خرداد است.

زنبورهای کارنیولایی که اصالتاً از مناطق مرکزی و جنوب شرقی اروپا (به‌ویژه کشورهای اسلوونی و اتریش) هستند، به عنوان یکی از بهترین نژادها برای تولید ژل رویال شناخته می‌شوند.

در روش سنتی ژل رویال فقط از شاخون های طبیعی داخل کندو برداشت می شد که در این روش میزان تولید ژل رویال از هر کندو به طور متوسط از هرکلنی 5 تا 10 گرم رویال ژلی قابل برداشت بود؛ اما در شيوه های مدرن از هر کندو در طول سال 500 تا 1000 گرم ژل رویال برداشت می شود.

در سال  های اخیر میزان تولید رویال ژلی (شاه انگبین) در کشور از چند ده کیلو به حدود 2388 کیلوگرم در سال 1398 افزایش یافته است.

منابع به کار گرفته شده برای مطلب " تولید ژل رویال"

1)https://www.fao.org/4/w0076e/w0076e16.htm#

:~:text=Royal%20jelly%20is%20secreted%20by,secreted%3B%20it%20is%20not%20stored.

5 پاسخ

  1. با سلام و عرض ادب
    من قصد پرورش زنبور و تولید ژل رویال رو دارم، به نظر شما بازار این محصول چطور هستش با توجه به قیمت به نسبت بالای این محصول؟
    و اینکه در صنایع دارویی و غذایی هم ازش استفاده میشه؟

  2. درود بر شما
    چه نوع نژادی برای تولید ژل خوبه و بازدهیش عالیه؟
    مخصوصا برا منطقه شمال غربی زاگرس(کوهستانش)

    1. درود بر شما
      تجربه زنبورداران از نژادهای مختلف در تولید ژل رویال متفاوته ولی فکر می کنم با در نظر گرفتن تمام نکات و اگر فقط بخواهیم اشاره ای بکنیم و عبور کنیم بدون توضیحات اضافه می تونیم از ” ملکه های چینی ژل ریز “بعنوان بهترین ملکه و نژاد اسم ببریم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *